Sinds februari van dit jaar, dus al vier maanden reist Puck met het toneelgezelschap van de Jozef Wresinsky cultuurstichting door het land om op te treden voor diverse instellingen zoals het UWV en bijvoorbeeld voor wethouders van gemeentes.
Nooit eerder speelde Puck toneel, maar ze is helemaal gegrepen door het toneelstuk ‘Zie de mens’.
Het werken is reuze intensief, vele vele uren per dag werken met veel mensen om je heen, niet alleen toneelspelen maar ook het decor opbouwen en afbreken. Daar komt bij dat ze ms heeft, dus na een speelperiode is ze soms compleet gevloerd.
Ik trof haar toevallig toen ze aan het einde zat van een periode van twee weken pauze, en ze is inmiddels weer zover opgeknapt dat ze zichzelf nu voor haar verjaardag onlangs een boormachine cadeau heeft gegeven. Met houten latjes die ze vond op de Hof bij een bordje ‘gratis meenemen’ is ze een nieuwe vloer voor haar huisje aan het maken.
Over de Jozef Wresinsky stichting: Jozef Wresinsky was als kind heel erg arm en men dacht in die tijd; van arme kinderen komt niets terecht. Maar zijn moeder accepteerde dat niet en vocht ervoor dat Jozef een toelatingsexamen mocht doen voor hoger onderwijs. Dat lukte. Hij werd priester en als jonge priester werkt hij voor de allerarmsten. Hij richtte allereerst de Vierde Wereld Beweging op: een beweging van, met en rond de allerarmsten, tegen armoede en uitsluiting, voor mensenrechten en vrede. De Vierde Wereld Beweging is vanuit het daklozenkamp Noisy le Grand uitgegroeid tot een wereldwijde beweging en heeft als motto: “Cultuur als wapen tegen armoede en uitsluiting”. Wresinsky vond dat bijvoorbeeld toneel goed werkt om mensen een stem te geven. Hij streefde naar het spelen van professionele toneelstukken met niet professionele acteurs.
Het toneelstuk waarmee de Jozef Wresinsky Stichting door het land toert, heet ‘Zie de mens’.
Ik las op de website van de stichting: “De voorstelling is een collage van poëtische scènes en monologen omlijst door een variëteit aan muzikale sferen. De thema’s van de voorstelling worden tot leven gebracht door mensen die weten hoe het is om te leven in situaties die kwetsbaar maken. ‘Zie de mens’ is een zoektocht. Naar de zin en onzin van zelfredzaamheid. Zelfredzaamheid op eigen kracht en met eigen middelen. Bestaat dat? Moeten we dat willen? Iedereen zelfredzaam?”
Voor dit toneelstuk zijn ze bij Puck aan het goede adres want op op het gebied van armoede en zelfredzaamheid is ze beslist een ervaringsdeskundige.
Ze heeft haar school, het vwo nooit af kunnen maken want ze ging al uit huis op haar 13e en werkte al vanaf haar 14e.
Omdat ze toch verder wilde leren, deed ze op latere leeftijd een toelatingsexamen voor de universiteit. Op de universiteit leerde ze een boel over psychiatriche verpleegkunde, precies zaken die zeer haar interesse hadden. Maar toen kreeg ze, onverwacht, maar zeer, zeer gewenst, een kind, inmiddels al 21 jaar geleden.
Ze is arm geweest, dakloos. Ze weet dus perfect wat het is met een kind in de bijstand te leven, ze kent de ins en outs van de toeslagenaffaire. Ze had geen werk in de periode dat haar dochter klein was. Mensen vonden haar een prul, onrendabel. Maar dat klopt natuurlijk van geen kanten.
Nu op de Hof van Wezel, deelt ze -vooral in de zomer, met de mensen op het veld- veel met anderen. De een brengt dit in, de ander iets anders en zo maak je bijvoorbeeld samen een maaltijd. En je hebt ook niet zoveel nodig natuurlijk. En in de winter, als iedereen meer op zichzelf is, geniet ze van de rust om te tekenen en te schrijven. Als ze nu op lastige periodes uit haar leven terug kijkt, vindt ze dat het uiteindelijk allemaal zo is gegaan dat het ten slotte beslist waardevol is geworden voor haar.
En nu als toneelspeler verbonden aan de Jozef Wresinksy Stichting helpen haar ervaringen haar enorm.
De spelers worden uitgenodigd in het stuk ‘Zie de mens’ om hun eigen ervaringen in te brengen, maar de regisseur is erg streng. Dat is echt fijn, want hij leert de spelers daardoor hoe ze dingen kunnen zeggen op een manier die goed overkomt bij het publiek.
En bij het spelen merkt Puck dat hun stuk mensen raakt. Sommige bezoekers gaan huilend weg, anderen komen na afloop naar de spelers toe en vertellen dat ze zo geroerd zijn door het stuk dat ze de ervaringen die de spelers toonden in hun stuk, mee zullen nemen in hun beleid.
De spelers krijgen van de Stichting per speeldag een tientje en drie maaltijden betaald, maar Puck zegt; ik had het ook gratis gedaan. Het is zo geweldig om te doen en we merken dat het echt impact heeft op beleidsmedewerkers en wethouders e.d.
In juni zijn er nog twee voorstellingen en dan komt er in juli een zomerstop. Daarna speelt het gezelschap nog tot oktober.
Na oktober komt er een nieuw stuk. Puck gaat daar zeker ook weer aan meedoen en verheugt er zich al op.
Ze citeert uit haar hoofd een zin van het toneelstuk die haar erg geraakt heeft:
“Als de ambitie van de samenleving om de kloof tussen arm en rijk te dichten plaats maakt voor de overtuiging dat vooral de rijken te lijden hebben van die kloof, wat gebeurt er dan?”
de Hof van Wezel 